Od kraja Drugog svjetskog rata, Sjedinjene Američke Države uspostavile su dominaciju u svjetskoj ekonomiji i financijama. Jedan od ključnih alata u ostvarivanju ove dominacije bio je američki dolar. Štampanjem dolara, često bez adekvatnog pokrića u stvarnim vrijednostima, SAD su uspjele da kupuju firme i resurse širom svijeta, što je rezultiralo ne samo ekonomskom već i političkom moći. Ovaj članak istražuje kako je Amerika koristila ovu strategiju i koje su posljedice po globalnu ekonomiju.
Povijesni kontekst
Nakon Drugog svjetskog rata, Bretton-Woodski sporazum iz 1944. godine uspostavio je američki dolar kao svjetsku rezervnu valutu, vezanu za zlato. Ovaj sistem je omogućio Americi da održi stabilnost i povjerenje u dolar. Međutim, tokom 1970-ih, zbog velikih troškova za rat u Vijetnamu i domaće programe, SAD su se suočile s problemom deficita. U 1971. godini, predsjednik Richard Nixon je ukinuo zlatni standard, što je omogućilo SAD da štampaju dolare bez ograničenja zlatnih rezervi.
Štampanje dolara i globalne investicije
Od ukidanja zlatnog standarda, Federalne rezerve SAD su imale mogućnost da štampaju dolare prema svojoj volji. Ova strategija je omogućila Americi da financira svoje dugove i kupuje strane firme i resurse. Kada je potreba za likvidnošću bila velika, Federalne rezerve bi pokrenule programe kvantitativnog ublažavanja (quantitative easing), koji su podrazumijevali kupovinu velikih količina obveznica i drugih hartija od vrijednosti, čime bi se povećala količina novca u optjecaju.
Ekonomske posljedice za svijet
Američka kupovina svjetskih firmi i resursa imala je duboke ekonomske posljedice. Kada je dolar jeftin, Američke kompanije su mogle da kupuju strane firme i resurse po relativno niskim cijenama. Ovo je dovelo do povećane koncentracije vlasništva u rukama američkih korporacija. Primjeri ovakvih kupovina uključuju kompanije poput British Petroleum (BP), Anheuser-Busch, i brojne tehnološke firme iz Evrope i Azije.
Politička i strateška dominacija
Ekonomska moć koju su SAD stekle putem kupovine stranih firmi i resursa pretočila se u političku i stratešku dominaciju. Kontrola nad važnim resursima poput nafte, gasa i minerala omogućila je Americi da ima značajan uticaj na svjetske političke odluke. Zemlje koje su se protivile američkoj politici često su se suočavale s ekonomskim sankcijama ili političkim pritiscima.
Kritike i negativne strane
Štampanje dolara bez pokrića nije prošlo bez kritika. Mnogi ekonomisti i stručnjaci upozoravali su na opasnosti inflacije i gubitka povjerenja u dolar kao svjetsku rezervnu valutu. Također, zemlje čije su firme i resursi kupljeni osjećale su gubitak ekonomske suverenosti i nezavisnosti. Ovo je često dovodilo do socijalnih nemira i političke nestabilnosti.
Zaključak
Štampanje dolara omogućilo je Americi da kupuje svjetske firme i resurse, čime je osigurala ekonomsku i političku dominaciju u poslijeratnom periodu. Iako je ova strategija donijela mnoge koristi za američku ekonomiju, također je izazvala brojne kontroverze i negativne posljedice na globalnom nivou. Budućnost svjetske ekonomije i dalje će biti u velikoj mjeri određena politikom SAD i načinom na koji se koristi dolar kao glavno sredstvo u međunarodnim transakcijama.
Interesantno za pročitati: Airdrop i Veliko partnerstvo Robinhood i Bonk
Zapratite nas na društvenim mrežama.
Zapratite nas na X-u: (15) Kriptoentuzijasti (@k_entuzijasti)
